Rehberlik Öğretmeni Cemre Baytok, toplumsal fobinin başka bilinen ismiyle toplumsal anksiyete bozukluğunun kişinin toplum içerisinde diğerleri tarafından yargılanacağı niyetinin olması, toplumsal durumlar ve olaylar içerisinde rezil olma korkusu, utanç ve mahcubiyet hislerini ağır bir biçimde yaşaması ve bu mevzulara dair ağır dehşetlerinin olması durumu olduğunu hatırlattı.
Baytok, “Sosyal fobi çoklukla ergenlik devriyle birlikte başlar. Toplumsal anksiyete, nüfusun genelinde sık rastlanılan bir durumdur. Bilhassa ergenlik devrindeki çocuklarda yoğunluk göstermektedir. Kişinin aile yapısı, yetiştirilme üslubu ve kişilik yapısı toplumsal fobide tesirli faktörlerdir. Örneğin; kişinin baskıcı ve çok denetimci bir aile yapısına sahip olması yahut çok utangaç, utangaç bir kişilik yapısında olması ileride kişinin toplumsal fobi geliştirmesine sebep olabilir. Pandemi periyoduyla birlikte toplumsal fobinin görülme oranlarında da besbelli bir artış yaşanmıştır. Bireyler toplumsal izolasyon devrinden sonra olağan hayatlarına adapte olmakta zorlanma yaşamışlardır. Toplumsal fobide kişinin daha öncesinde olumsuz bir tecrübe yaşaması, örneğin bir kere toplum önünde rezil olması sonucunda kişi her vakit tıpkı durumu yaşayacağını düşünüp toplum içerisinde yer almaktan korkup çekinebilir” dedi.
“HAYATINI OLUMSUZ İSTİKAMETTE ETKİLER”
Sosyal fobi belirtilerini sıralayan Baytok, şöyle devam etti:
“Sosyal fobi belirtilerine baktığımızda en besbelli gördüğümüz davranışlardan birisi kaçınmadır. Kişi rezil olma korkusu nedeniyle toplumsal olaylara girmekten kaçınabilir. Bu da kişinin hayatını olumsuz istikamette tesirler. Toplumsal fobinin fizikî belirtilerine baktığımızda kişi korktuğu yahut kaygılandığı bir durumla karşılaştığında elleri yahut ayaklarının titremesi, nefes alışverişlerinin ve kalp ritminin artması, mide bulantısı, baş dönmesi, terleme, ağız kuruluğu üzere rahatsızlık verici durumları yaşayabilir. Kişi fizikî olarak bu belirtileri yaşarken tıpkı vakitte zihninden de ’Ben yetersizim, hiçbir şeyi yapamıyorum, kimse yaptığım işi beğenmeyecek, kusur yapacağım’ gibisi kanıları geçirebilmektedir.”
“HAYATINI KISITLADIĞINI GÖRECEKTİR”
“Sosyal fobide öncelikli olarak kişinin kaygılandığı durumlardan kaçınma davranışlarını çözmesi gerekmektedir. Bunu sağlayabilmek için adım adım ilerlemek yararlı olacaktır” diyen Baytok, şöyle konuştu:
“Örneğin; kalabalık ortamlara girmekten çekinen ve kaygılanan bir kişinin yavaş yavaş küçük kümelere dahil olarak bunun üstüne gitmesi, toplum içerisinde kelam almaktan çekinen bir kişinin küçük kümelere sunum yaparak başlaması yahut toplu alanlarda spor yapmaktan çekinen bir kişinin öncelikli olarak açık havada yürüyüşe başlayıp sonrasında kapalı ve büyük alanlara geçmesi bu durumun çözülmesinde faydalı olacaktır. Kişi adım adım başladığı durumları yapabildiğini gördükçe kendine olan inancı artacak ve bu durumun aslında hayatını ne kadar kısıtladığını görecektir. Toplumsal fobiyi çözmek için atılan bu adımlar tamamlandıkça kişi attığı adımları büyütmelidir. Küçük kümelerle başlayan sunumlardaki kişi sayısını kademeli olarak artırması, üst kademedeki şahıslarla konuşmaktan çekinen birisinin öncelikle tıpkı kademe olduğu bireylerle sohbet edip sonrasında müdür yardımcısı, müdürü ile konuşmaya girmesi, bunları sırayla gerçekleştirip adım adım üzerine giderek çalışması, kişinin toplumsal fobiyi aşmasında yararlı olacaktır. Bu adımları gerçekleştirdikçe kişi aslında kaygılandığı, korktuğu ve kaçındığı durumların düşündüğü kadar makus yahut utanç duyulacak bir durum olmadığını görecektir.”
