Beklenen zelzele için fay çizgisine yakınlık yer bina sağlamlığı üzere bahisler Bahiscasino ve nasıl bir tedbir alınması gerektiği İstanbullular için hala cevaplanamamış sorular barındırıyor
Peki inşaat mühendisliği açısından bakınca makus bir yerdeki sağlam bir bina büyük bir sarsıntıya karşı sizi koruyabilir mi Bahisbey
Eski TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Lideri ve Türkiye Sarsıntı Vakfı İdare Şurası Üyesi Cemal Gökçe her yerin zeminin farklı olduğunu o tabanın durumuna bağlı proje yapılması gerektiğini belirterek her yerde Bahisbet olduğu üzere İstanbul da da sarsıntıya güçlü bina yapılabileceğini söz ediyor
Bunun için izlenmesi gereken adımları şöyle anlatıyor
- Bir yapıyı yer özelliklerini dikkate alarak sarsıntı yönetmeliklerine nazaran projelendirmek
- Standartlara uygun Bahisal materyal kullanmak
- Yapının tartısını ve gelecek sarsıntı kuvvetlerini dikkate almak
- Yapıyı sağlıklı biçimde denetlemek
- Üretim sürecinde usta ve emekçi bağlantıları dahil olmak üzere titizlik göstermek
- Mühendislik unsur ve kurallarına uygun Bahis çalışmak
Gökçe bu kurallar izlenirse o yapının sarsıntıda hasar görse bile yıkılmayacağını can kaybına yol açmayacağını söylüyor
Ama siz o projeyi yapan inşaat mühendisine derseniz ki bana o denli bir yapı yap ki sarsıntıda hasar bile görmesin tabii böylesi bir yapının maliyeti fazladır o da yapılır
İşin temeli yanlışsız bir mühendislik hizmeti gerçek proje yapılmasıdır
‘Dere yatağına 9 0’lık zelzeleye dayanacak betonarme inşa edebilirsin’
Marmaray projesinde tarihi yapıların korunması ve proje idaresinin yanı sıra İstanbul ve Adıyaman da konut inşaatlarında da çalışmış olan Fenercioğlu AŞ Genel Koordinatörü İnşaat Mühendisi Şiyar Fırat Yücedağ Dünyanın rastgele bir yerinde okyanusun içerisine dahi 9 0 büyüklüğünde bir sarsıntısı hafif hasarlı olarak atlatacak rastgele bir yapıyı betonarme olarak inşa etmek mümkündür diyor
Dubai deki 828 metre yükseklikteki Burj Khalifa nın birebirini İstanbul’da Marmara denizinin ortasına inşa etmek ve beklediğimiz 7 5 ve üzeri sarsıntı esnasında bu yapıda yaşayan insanların oturmaya devam etmesi mümkündür
Ama sadece hakikat projelendirme ve inşaat teknikleri ile mümkündür
Dere yatağına yapılmış bir bina bu sarsıntıda yıkıldıysa dere yatağına yapıldığı için değil dere yatağına yapılmasının gerekliliklerine nazaran tasarlanmadığı yahut inşa edilmediği için yıkılmıştır
Sosyal politik ve kent plancılığı kentin tarihi doğal yapısı ve kent dokusunun başka zelzeleye güçlü yapı yapmanın farklı olduğunu söyleyen Yücedağ Eskiden buralar plajdı artık kocaman site yaptılar olağan ki sarsıntıda çökecek üzere telaffuzların inşaat mühendisliği açısından elle tutulur bir yanı yoktur kelamlarını ekliyor
Mühendislik ve mimarlıkta kentleşmede en temel husus planlamadır Nerelere hangi yapılar yapılacak nereden yol geçecek sanayi kuruluşları okul ibadethane hastaneyi nereye yapmak gerekir 1 100 000 ölçekli etraf sistemi planında belirlenir Siz ilgili yerlerde gerekli yer etütleri yaparak o taban özelliğini dikkate alarak bir rapor hazırlarsınız
Yücedağ taban ve sağlam yapı alakasına dair Depremlerde hiç hasar almadan temeliyle birlikte yerle bağlantısı kesilen yapılar gördük Buradaki en değerli sorun taban raporlarının öncesindeki sondaj ve deney çalışmalarının yer raporlarının onay mercilerince kontrol sorunudur diyor
PROJENİN NASIL DENETİM EDİLDİĞİ BELEDİYEDEN BELEDİYEYE DEĞİŞEBİLİYOR
En vicdanlı müteahhit en bilgili ve ahlaklı şantiye şefi en hakikat beton ve demir ile yapılan bir bina belediyeden alınmaması gereken ruhsat alındığı için yıkılabilir ne yazık ki yıkıldı da diyen Yücedağ şu örneği veriyor
2015 2016 yıllarında bile Kadıköy’de ruhsat basamağında statik hesap modeli istenirken tıpkı yıllarda Adıyaman ın birtakım ilçelerinde bu denetim büsbütün mühendisin vicdanına kalmıştı
Yani dizayncı mühendisin betonarme yapılar için en sağlam sistem olan statik hesap modeli ile zelzele yüklerine nazaran yaptığı dizaynda proje müşterinin istekleri ile örtüşmezse şunlar olabiliyor Mesela otel lobisinde betonarme perde duvar istemiyor müşteri
O vakit mühendis vicdanı el veriyor ise modelin çıktısı olması gereken çizime el ile müdahale edip değiştirilmiş halini pafta olarak çıktı alıp belediyede çıktısı alınmış pafta üzerinden ruhsat vermek için inceleyen mühendislere teslim edebiliyor
Hepsinin imzası ile o yapıya ruhsat çıkıyor ve inşaat bu biçimde yapılıyordu
99 ÖNCESİ YA DA SONRASI OLMASI NE KADAR BELİRLEYİCİ
Şu anda müteahhitler bir yapının gerekli kural ve tekniğe nazaran inşa edilmesi ismine yapı kontrol kuruluşları tarafından denetleniyor
Bu kurumlar yer kaideleri proje zelzele yönetmeliğine uygunluğu temelden çatıya kadar denetliyor
1999 öncesinde yapı kontrol kuruluşları ve sisteminin olmadığına dikkat çeken Yücedağ kıymetli öbür bir tarihin de 2019 olduğunu belirtiyor
1 Ocak 2019 prestijiyle belediyesinden ruhsat almış bir inşaatın projesine uygun olarak inşa edilip edilmediğini havuz sistemiyle elektronik kura sonucu belirlenmiş yapı kontrol kuruluşları denetliyor
Öncesinde ise ruhsat etabında yapının müteahhidi bulunduğu vilayette istediği yapı kontrol kuruluşu ile ticari bir mutabakat yapıp Şimdi beni aylık bu kadar taksitlerle denetle ve yanlışım varsa tespit edip beni devlete şikayet et diyordu Bunun sonucu daha satılık ilanları bile duruyor olan yepisyeni yapı stokunun yerle bir olmasıydı
Kura sistemine karşın 2019 sonrasında da kontrollerin kâfi olmadığını tabir eden İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanlığı da yapmış olan Gökçe şunları ekliyor
O kontrolü yapacak olan yapı kontrol kuruluşları mimar ve mühendisler diplomalıdır fakat hakikaten ehil midirler Yapı kontrol kuruluşundakilerin rastgele bir sertifikası yok
Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ndan bir yapı kontrol evrakı alıyorlar o evrak doğrultusunda denetliyorlar Halbuki dünyada bu türlü bir sistem yok
Denetim yapacak mühendisin meslek odasına kayıtlı olması gerekir Meslek odası o mühendisin proje ve yapıları denetleyebilme yeterliliği olup olmadığını imtihanlarla belirler ona bir sertifika verir Mühendis bu sertifikayla bakanlıktan kontrol dokümanı alır ve kontrol yapar
KAROT ALMAK KÂFİ Mİ
Karot almanın sırf o binadaki betonla ilgili fikir verdiğini lakin betonun özelliğinin ortaya konmasının bir yapının inançlı olup olmadığını göstermediğini belirten Gökçe Tümüyle bir yapının özelliklerine bakılmalı Kapsamlı inceleme gerekir diyor ve ekliyor
Bina sahipleri uzman bir mühendislik ofisine gitmelidir Onlar gelip yapıyı inceler masraf belediyedeki bütün proje ve ilgili evrakları alır yapıda kullanılan demirlere bakar gerekirse karot alır
Yapımı projeyle karşılaştırır Kapsamlı bir tahlil yapar O vakit yapı sarsıntıya güçlü mıdır değil midir anlamak için durumu bir raporla ortaya koyar
‘MARMARAY SAYESİNDE İSTANBUL DA DEMİR YOLUYLA LOJİSTİK SAĞLANABİLİR’
Yücedağ Marmaray projesinde çalışırken sorumluluk alanında olan Tarihi Göztepe Tren İstasyonu yapısına değinerek 7 5 ve üzeri büyüklükte bir sarsıntıda kıymetli olan rayın hasar görmemesi değil istasyonların yapıların hasar görmemesi Bu istasyon çizginin yenilenmesi esnasında uyguladığımız sismik izolatörler sayesinde altından geçmekte olan İstanbul Ankara tren çizgisinin üzerine yıkılmamış olacak Böylece İstanbul a demir yoluyla çok önemli lojistik yardım ulaşabilecek diyor
Marmaray ın tasarımı ve inşaatı 9 şiddetinde sarsıntıya dayanmak üzere yapıldı Zelzele anında asfalt yollar hasar gördüğünde İstanbul u lojistik olarak beslemeye devam etmesi lazım
Ray kısmında her tren sınırında olacağı üzere hizasından çıkma S çizme yaşanacaktır Bunun için de hali hazırda geceleri bakım ve tamir yapan raylı araç kullanılarak tamirat sağlanacak En berbat ihtimalle diğer yerden gelemezse de Ankara dan gelecek olan bu aracın Halkalı ya kadar kesintisiz ulaşım sağlaması altı saati geçmez
