Enflasyonla çaba kapsamında son bir yılda faizleri 4,5 puan yükselten FED bugünkü toplantıda yeni faiz kararını açıklayacak. Bu karara banka iflaslarının nasıl tesir edeceği merak ediliyor.
Küresel iktisat bir dizi problemle karşı karşıya ve tüm gözler tek bir tarafa bakıyor: Amerika.
ABD’de bu finansal sistemin sıhhatine ait kaygıları artıran, iki banka iflası yaşandı.
Dünya iktisadını şoke eden ve resesyon telaşlarını artıran bu iki iflas, global borçlanma maliyetlerinin, ABD liderliğinde, keskin halde artmaya devam etmesi sonrası geldi.
Krizin merkezinde ABD Merkez Bankası FED var.
FED yetkilileri, geçen yıldan bu yana, enflasyonla uğraş için faiz oranlarını artırıyor.
Ancak ekonomiler böylesine baskı altındayken bu trend devam edebilir mi?
Yalnızca iki hafta evvel FED Lideri Jerome Powell, fiyatlardaki dengelenme eğiliminin duraklamaya başladığına işaret ederek, faiz oranlarının beklenenden fazla ve daha süratli artırılabileceği ihtarını yaptı.
Beklenti ne istikamette?
Şubat ayına kadar olan 12 ayda fiyatların artış oranı %6 oldu. Bu oran sağlıklı kabul edilen yüzde 2’lik artış oranından çok daha yüksek.
Ancak son bankacılık çalkantısı sonrası birçok yatırımcı, Fed’in finansal piyasaları ürkütücek düzeyde bir atılımdan kaçınacağı beklentisinde.
Birçok finans uzmanı, faizin 0,25 puan düzeyinde artırılabileceği üzere artıştan büsbütün kaçınılabileceği ihtimalini de pahalandırıyor.
Karar nasıl çıkarsa çıksın, tüm gözlerin çevrili olduğu makamdaki FED Lideri Powell’ın tüm kritiklerini tatmin etme bahtı çok az.
Faiz oranlarında 0,25 puanlık bir artış bekleyen Oxford Economics’in baş ekonomisti Ryan Sweet, “Bu muhtemelen Fed’in bir müddettir almak zorunda kaldığı en sıkıntı karar” yorumunu yapıyor.
İngiliz ekonomist, Powell’ın “iki taraflı ekonomisti” eksiksiz oynaması gerektiğini söylüyor ve yatırımcıları, “hem enflasyonla uğraş için hala faiz oranlarını artırabileceklerine, hem de finansal sistem üzerinde baskıyı azaltacak araçları olduğuna ikna etmesi gerekiyor” diyor.
Ancak Ryan Sweet, FED’in bu iletisi yeterli vermesi gerektiğine dikkat çekerken, “En büyük zorluk bağlantı olacak ve FED’in bu noktada düzgün bir sicili yok” diyor.
“Araç kaza yapmış durumda”
Eski Lider Donald Trump tarafından FED’e liderlik etmesi için atanan Powell, 2021’de ABD’yi tesiri altına almaya başlayan fiyat artışları için, “geçici” tabirini kullanmıştı ve bu nedenle oluşan prestij kaybını yine sağlamak için hali hazırda uğraşması gerekiyordu. Son banka iflasları da soru işaretlerine yenilerini ekledi.
Hızlı faiz artışı kampanyasına odaklanan FED’in piyasayı gözetme noktasında fazla gevşek olup olmadığı sorusu gündeme geliyor.
FED lideri Powell’ın “şaşırtıcı düzeyde bir başarısızlık listesi” olduğunu savunan Demokrat Senatör Elizabeth Warren, Jerome Powell’ın vazifede kalmaması gerektiğini söyledi.
Gerekçe farklı olsa da, Powell’a yönelik eleştirel sesler, Wall Street’te ve Silikon Vadisi’nde de yükseldi.
Yatırımcı David Sacks, banka iflaslarının akabinde Twitter hesabından, “Fed enflasyona, olduğundan altı ay evvel reaksiyon vermeli ve akabinde faiz oranlarını daha kademeli biçimde artırmalıydı. Bunun yerine frene asıldılar ve şu anda araç kaza yapmış durumda” bildirisini paylaştı.
Tepki yayılırken, Beyaz Saray bu hafta, ABD Lideri Joe Biden’ın Bay Powell’a “güvenini” teyit ettiğini kaydeden bir bildiri yayınladı.
FED geçen yıl boyunca, bankaların borçlanma faizini sıfıra yakın bir düzeyden %4,5’in üzerine çıkardı. Bu oran, 2007’den bu yana en yüksek düzey demek.
Ancak istihdamdaki artış, konut piyasasındaki keskin yavaşlamaya ve düşük borçlanma maliyetlerinin büyümeyi hızlandırdığı teknoloji dalında eza yaratmasına rağmen, iktisadın beklenenden uygun performans göstermesini sağladı.
Yine de, iflaslarla yaşanan paniğinin ABD iktisadını beklenenden daha erken resesyona sokması mümkün.
İngiliz ekonomist Sweet, Powell üzerindeki baskınını arttığına kuşku olmadığını söylüyor ve devam ediyor: “Bankacılık sisteminde rastgele bir sorun yaşandığında tüm gözler Merkez Bankası’na çevrilir” diyor.
